Di tích lịch sử từ đường họ Đỗ Phúc- thôn Tiên Chưởng, xã Giao Châu, huyện Giao Thuỷ, tỉnh Nam Định
Từ đường họ Đỗ toạ lạc tại xóm Tiên Hưng, thôn Tiên
Chưởng, xã Giao Châu, huyện Giao Thuỷ, tỉnh Nam Định. Ngày 27 tháng 12 năm
2017, UBND tỉnh Nam Định ban hành Quyết định số 3082/QĐ-UBND về việc xếp hạng
và cấp bằng xếp hạng di tích lịch sử cho Từ đường họ Đỗ thôn Tiên Chưởng, xã
Giao Châu.
Từ đường họ Đỗ Phúc đón bằng di tích lịch sử tại UBND xã
Từ đường họ Đỗ
Phúc thôn Tiên Chưởng, xã Giao Châu là công trình kiến trúc được con cháu dòng
họ xây dựng để thờ tự, tri ân công đức đối với thuỷ tổ Đỗ Phúc Hưu và các vị tổ
của dòng họ. Khi làm quan tại phủ Xuân Trường, ông đã chiêu mộ dân đắp đê, khai
hoang, góp công xây dựng tạo lập một vùng quê.
Từ đường họ Đỗ
Phúc thờ tổ chi Đỗ Phúc Dũng, ông đưa người thân cùng một số gia đình về đất
Giao Châu lập nghiệp, sau này phát triển thành một chi họ Đỗ tại đây. Tổ Đỗ
Phúc Dũng cùng các dòng họ khác dâng sớ lên vua xin lập thành làng Tiên Chưởng,
xây dựng quê hương ngày thêm trù phú.
Trong hai cuộc
kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ xâm lược, từ đường và con cháu dòng họ Đỗ đã
có nhiều đóng góp vào thành tích chung của địa phương:
Trong thời gian
từ năm 1949 đến năm 1954 từ đường họ Đỗ là nơi cất giấu vũ khí và tài liệu bí mật,
cũng là nơi nuôi dưỡng cán bộ của huyện đội Giao Thuỷ. Hiện tại, từ đường vẫn
còn hầm bí mật đặt ngay dưới bệ thờ tổ toà hậu đường.
Trong chiến
tranh phá hoại của đế quốc Mỹ (1965- 1975), từ đường họ Đỗ được Bưu điện huyện
Giao Thuỷ đặt làm tổng đài cho cơ quan, do đồng chí Bùi Xuân Cử phụ trách tổng
đài điện thoại.
Qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ,
con cháu dòng họ Đỗ thôn Tiên Chưởng, xã Giao Châu có nhiều người con lên đường
nhập ngũ, trong đó có 9 người đã anh dũng hi sinh, hàng chục người là thương bệnh
binh. Đến nay, họ Đỗ truyền đến đời thứ 13, với 230 hộ, 400 suất đinh. Phong
trào hiếu học của dòng họ cũng được đề cao, năm học 2007- 2008, họ Đỗ thôn Tiên
Chưởng là một trong những dòng họ được trao bằng khen khuyến học khuyến tài của
huyện Giao Thuỷ. Ngày nay, con cháu của dòng họ Đỗ thôn Tiên Chưởng vẫn không
ngừng phấn đấu, lao động, học tập để đóng góp công sức xây dựng phát triển quê
hương, đất nước trên mọi phương diện.
Về kiến trúc: Từ đường họ Đỗ toạ lạc trên khu đất rộng 335m², quay mặt hướng Đông nam, phía trước là trục đường Quốc lộ
37B, xung quang là khu dân cư. Trên mặt bằng tổng thể, từ đường gồm các hạng mục
kiến trúc: nghi môn, bình phong, sân, công trình kiến trúc chính.
Từ đường kiến
trúc theo kiểu chữ “đinh” gồm 2 toà: tiền đường 3 gian và hậu đường 1 gian.
Gian bên trái tiền đường đặt 4 ngai và bài vị thờ tổ đời thứ 7 ngành cả họ Đỗ,
gian bên trái đặt hai ngai và 1 khám thờ tổ đời thứ 7 ngành thứ họ Đỗ. Nơi cao
nhất của hậu đường đặt khám thờ tổ ngành là Đỗ Phúc Dũng, hàng thứ hai đặt ngai
thừ Thuỷ tổ Đỗ Phúc Hưu, tiếp đó là ngai thờ các vị tổ đời thứ 3, thứ 4 cùng
các vị tổ mẫu, tổ cô của dòng họ.
Trải qua thời
gian khắc nghiệt của khí hậu, sự tàn phá của chiến tranh, mặc dù từ đường đã
nhiều lần trùng tu, tôn tạo song vẫn bảo lưu được giá trị kiến trúc cổ truyền
thống. Từ đường còn lưu giữ được một số hiện vật có giá trị tiêu biểu như:
nhang án, kiệu long đình, khám…
Bên cạnh những
giá trị về lịch sử, hàng năm tại từ đường họ Đỗ diễn ra nhiều những sinh hoạt
văn hoá tín ngưỡng vào những dịp tế lễ: Ngày 14 đến 15 tháng 2 (âm lịch) là lễ
kỉ niệm ngày nhận sắc phong của thuỷ tổ Đỗ Phúc Hưu; ngày 23 và 24 tháng 4 là
ngày giỗ tổ chi Đỗ Phúc Dũng; ngày 14 và 15 tháng 11 âm lịch là ngày giỗ Thuỷ tổ
Đỗ Phúc Hưu. Đây là những dịp con cháu dòng hướng về cội nguồn để tri ân công đức
những người có công để cùng nhau góp sức xây dựng quê hương, làng xóm.
Từ đường họ Đỗ
thôn Tiên Chưởng xã Giao Châu được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh không
chỉ là niềm vui, niềm phấn khởi của dòng họ Đỗ Phúc mà còn là niềm tự hào của
nhân dân địa phương xã Giao Châu khi xã nhà đã có 3 di tích được tỉnh Nam Định
công nhận xếp hạng di tích. Với những giá trị của 3 di tích: di tích lịch sử-
văn hoá Đình Chùa Tiên Chưởng, di tích lịch sử- văn hoá đình làng Thuý Dĩnh và
di tích lịch sử Từ đường họ Đỗ thôn Tiên Chưởng đã góp phần minh chứng cho truyền
thống yêu nước của nhân dân xã Giao Châu, những giá trị văn hoá tốt đẹp được
quê hương gìn giữ, góp phần xây dựng xã Giao Châu trở thành xã Nông thôn mới.
Thực hiện: Nguyễn Huyền
VHTT-TDTT